سرای مشیر شیراز، شهر بهار نارنج - مهسان بلاگ

شیراز نه تنها شهر شعر و ادب و فرهنگ است، بلکه شهری سرشار از جاذبه های متعدد تاریخی، علمی و تجاری نیز می باشد. طبق آمار 99% گردشگرانی که به ایران سفر می نمایند، مشتاق بازدید از این شهر زیبا و دوست داشتنی هستند. شیراز برای بسیاری از مردم یاد آور شهر بهاری و عطر بهار نارنج است.

دوستان عزیز سایت خبرنگاران در این قسمت از مقاله می خواهیم به سراغ یکی از آثار تاریخی گردشگری این شهر برویم، اثری تاریخی که راز ها و خاطرات زیادی را در دل خود پنهان نموده است. لطفا در ادامه با ما همراه باشید تا باهم نگاهی به این بنای تاریخی داشته باشیم.

سرای مشیر شیراز

سرای مشیر یکی از قدیمی ترین بازار های شیراز است. نام دیگر سرای مشیر، سرای گلشن است که این موضوع در کتیبه ای که در سر در ورودی اصلی این بنا نهاده شده است به وضوح نوشته شده است. این سرا در نزدیکی بازار وکیل نهاده شده است و یکی از اشتباهات اکثر مردم غیر بومی این شهر این است که سرای مشیر را قسمتی از بازار وکیل می دانند؛ زیرا این دو بازار از لحاظ سبک معماری شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند.

این بازار در ضلع جنوبی بازار وکیل نهاده شده و بعد از گذر از پیچ های بازار وکیل به محوطه ای بزرگ خواهید رسید که بسیار با صفا و دلباز است و یک حوض بزرگ در وسط آن نهاده شده است.

سرای مشیر یک بنای قدیمی و بازمانده از دوره قاجار بوده و به دستور میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک احداث شده است. این بازار قدیمی که قدمتی چندین ساله دارد، فقط یک اثر تاریخی و یا هنری نیست؛ بلکه نشانگر فرهنگ و تاریخ ایران در گذشته است. طراحی زیبای این بازار قدیمی به خوبی جو حاکم بر روزمرگی و بازار های قدیمی مردمان شیراز را به تصویر کشیده است.

تاریخچه سرای مشیر

سرای مشیر در زمان فتحعلی شاه قاجار و به دستور فردی با نام میرزا ابوالحسن خان مشیر الملک ساخته شد. مدیریت این بنا از زمان قبل از انقلاب تاکنون به دست سازمان حج و اوقاف می باشد؛ زیرا در همان سال های اولی که این بنا ساخته شد، آن را وقف امام پنجم شیعیان کرد. سازمان حج و اوقاف حجره های بازار را به کسبه تحویل داده است و هر ماه به ازایش اجاره ای دریافت می نماید.

سرای مشیر شیراز در مرداد سال 1347 هجری قمری با شماره ثبت 424 در سازمان ملی میراث فرهنگی جزو فهرست آثار ملی ایران نهاده شد و این اتفاق نشانگر آن بوده که از گذشته بسیار دور این مکان تاریخی مورد توجه مردم نهاده شده و دلیل آن هم موقعیت خوب مکانی و ساختار زیبای آن از لحاظ معماری است.

در زمان پهلوی بخش هایی از این بنا که شامل کاشی کاری ها، ریزه کاری های چوبی و شیشه های الوان بود و همچنین درک هایی که تا حدودی تخریب شده بودند، مورد بازسازی و مرمت نهاده شدند؛ و بار دیگر در سال 1348 و به دستور فرح دیبا مرمت شد که این بازسازی موارد زیر می گردد.

نوسازی درک های تخریب شده و شکسته، و کاشی کاری زیبا و بی نظیر سنتی در قسمت حوض خانه که اکنون به شکل چایخانه ای سنتی طراحی اش نموده اند، و اتاق های آن را برای برگزاری نمایشگاه های صنایع دستی مورد بازسازی قرار داده، و نام آن را سرای هنر گذاشتند. جالب است بدانید که یکی از بزرگترین عرضه نمایندگان صنایع دستی در شیراز سرای مشیر می باشد.

بهترین راه ها برای دسترسی به سرای مشیر شیراز

راحت ترین راه برای رفتن به سرای مشیر، راستا بازار وکیل است. همان طور که گفتیم راستا سرای مشیر بسیار پر گردشگر است، زیرا از لحاظ موقعیت مکانی در نزدیکی مسجد حمام وکیل و شاهچراغ نهاده شده است و همین موجب شده تا راستا سرای مشیر بسیار سر راست و دقیق باشد. تنها کافی است پس از رسیدن به شیراز به نقشه و یا جی پی اس تان نگاهی بیندازید تا راستا برای تان تعیین گردد.

اگر به پیاده روی علاقه داشته باشید، از شاهچراغ تا سرای مشیر راهی نیست و با چند دقیقه پیاده روی می توانید به مقصد برسید، که البته در این راستا اتوبوس ها و تاکسی های متعددی هم برای رفت و آمد وجود دارد.

صنایع دستی سرای مشیر شیراز

سرای مشیر شیراز نه تنها یکی از مهم ترین مکان های گردشگری این شهر است، بلکه به خاطر نهاده شدنش در نزدیکی شاهچراغ و همچنین ساختمان بسیار قدیمی و زیبا و موقعیت مکانی فوق العاده اش از گذشته دور تا به حال مورد توجه گردشگران و مسافران شیراز نهاده شده است.

سرای مشیر یکی از مهم ترین مکان های عرضه و فراوری در صنعت صنایع دستی در استان فارس و شیراز می باشد؛ که به دلیل تقاضا و استقبال مردم از این صنعت، واحد های بیشتری در بازار مشیر مشغول فراوری صنایع دستی هستند، که شامل صنایع خاتم سازی و معرق، حکاکی و قلم زنی روی مس و برنج، و تراش سنگ های قیمتی، ساخت زیورآلات دست ساز سنتی نقره، طلا و گبه بافی می باشد. سرای مشیر یکی از بهترین بازار های شیراز برای خرید سوغاتی و صنایع دستی می باشد که با توجه به قدمت تاریخی اش ارزش زیادی برای گردشگران دارد.

به شما پیشنهاد می کنیم حتی اگر اهل خرید نیستید و علاقه ای هم به صنایع دستی یا معماری این سرا ندارید، باز هم به این مکان سر بزنید و در کنار حوض آن بنشینید و از عطر بهار نارنج درختان و نسیم خنک عصرگاهی لذت ببرید.

بنای هشتی و سبک معماری سرای مشیر شیراز

یک بنای هشتی در سرای مشیر نهاده شده است که به وسیله یک در چوبی بزرگ به بازار وکیل منتهی می گردد. سقف بنای هشتی بسیار مرتفع است و یک گنبد کم شیب روی آن نهاده شده است، این بنای هشتی به چهار سوق و یا چهار سو نیز شهرت دارد؛ زیرا چهار قسمت از این بنا را حجره ها تشکیل داده اند که هر کدام به واسطه دو پله از سطح زمین فاصله دارند و چهار قسمت دیگر راهی برای عبور رهگذران می باشد.

در ورودی اصلی تمامی قسمت ها توسط معماران خوش سلیقه و با ذوق، کاشی کاری و مقرنس کاری شده و کف دالان هشت ضلعی سراسر سنگ فرش شده است، و سقف آن سراسر معرق کاری شده و در چهار ضلع آن با ترنج هایی زیبا آجرکاری شده که حال و هوای سنتی تری به فضا بخشیده است.

در قسمت ورودی سرا یک سنگ با رنگ لاجوردی نهاده شده است که بر رویش با خطی خوش متن وقف نامه نوشته شده که تاریخ قرار دادن سنگ در آنجا مربوط به رمضان سال 1288 هجری قمری است، که متن حکاکی شده شامل نوشته زیر می باشد:

بازار نو مشیر در سال 1371 هجری تکمیل و افتتاح شد. موقوفه مرحومه سلطان الحاجیه و معدل الملک سبک معماری بنای مشیر الهام گرفته از سبک معماری دوران صفوی بوده است. مصالح استفاده شده برای ساختن کف سرای مشیر شیراز مانند کف بازار وکیل از جنس قلوه سنگ است.

نکته جالبی که در ساخت سقف های این بنا وجود دارد، این است که تمامی سقف ها با استفاده از الوار ساخته شده و ترکیبی از جنس حلبی و چوب است و همگی به صورت طاق ضربی هستند. حیاط بزرگی در ساختمان سرای مشیر نهاده شده است که پوشیده از درختان تنومند و کهن سال نارنج می باشد و جلوه ای بی نظیر به کل بنا بخشیده است، در فصل بهار عطر بهار نارنج تمامی فضای حیاط را پر می نماید و استشمام بوی آن هرکسی را غرق لذت هوای بهاری می نماید.

در وسط حیاط یک حوض هشت ضلعی بزرگ نهاده شده که دارای سه فواره می باشد و کناره های حوض را با گل و گلدان های زیبای شمعدانی تزیین نموده اند، لبه حوض و قسمت پاشویه آن هم از سنگ های مختلف ساخته شده است.

در هر چهار ضلع سرای مشیر حجره های دو طبقه ای نهاده شده است که معمولا در طبقه پایین مغازه های صنایع دستی هستند و در طبقه بالا کارگاه های فراوری انواع و اقسام صنایع دستی شهر شیراز نهاده شده است. حجره های طبقه اول که به آن اشکوب هم می گویند، بسیار پیچ در پیچ می باشد و به وسیله راهرو به حیاط اصلی منتهی می گردد.

همه حجره ها دارای در های چوبی منبت کاری شده هستند که با شیشه های رنگی تزیین شده اند و جلوه زیبایی به حجره ها بخشیده اند. در سر در دالان، تصویری زیبا از خسرو و شیرین و یوسف و زلیخا یافت می گردد، در راسته هشت ضلعی هم 10 طاق نمای کاشی کاری شده وجود دارد.

در ضلع راسته شمالی بازار یک کتیبه نفیس نهاده شده که روی آن با خط نستعلیق حکاکی شده و در ضلع شرقی بازار شش حجره و در ضلع غربی پنج حجره بزرگ وجود دارد. در هر حجره یک طاقچه کوچک برای قرار دادن چراغ پیه سوز ساخته شده است.

آدرس سرای مشیر شیراز، تقاطع اول خیابان لطفعلی خان زند و طالقانی، انتهای بازار وکیل است. امیدوارم در سفر به شیراز از این بنای زیبا دیدن کنید. برقرار و سبز باشید.

دور زمین: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه